Niet op de hurken zitten

Gelderland is een prachtige provincie met een rijke historie. Van de Gelderse Vallei tot de Achterhoek, van Hattem tot Heumen. Bruisende steden, levendige dorpen in een prachtig afwisselend landschap met uitgestrekte polders, eindeloos stromende rivieren en bossen waarin je kunt verdwalen. Een fijne provincie waar ook onze gemeente toebehoort. Een behoorlijk ‘stukje’ zelfs, te bedenken dat onze gemeente een totale oppervlakte heeft van 17.666 hectare. Opgeteld heel veel voetbal-, hockey- en korfbalvelden naast elkaar. In het hart van Nederland, midden in de Regio Foodvalley. Een plek waar grote (landelijke) vraagstukken samenkomen en dit uitdagingen met zich meebrengt Met een beetje verbeeldingskracht zou je kunnen zeggen: ‘Nederland in het klein: Barneveld!’

Klein en groot

Dat was het thema van de ‘Dag van de Gelderse Gemeenten’ afgelopen maandag. Vele Gelderse raadsleden, gemeentesecretarissen en bestuurders kwam hiervoor speciaal naar Barneveld. Een dag om elkaar te spreken over de opgaven in Gelderland, om te leren en te ontmoeten. Spreker op deze dag was de heer Daniël Wigboldus, de nieuwe Commissaris van de Koning in onze provincie. Hij plaatste klein en groot in een gelijkwaardig perspectief. Dit deed hij door te refereren aan ‘Erik of het kleine Insectenboek’ en hij sprak over de omgeving en de mens in Gelderland die door de eeuwen heen elkaar wederzijds hebben gevormd.

Niet op de hurken!

Een gemeente is het kloppende hart van de samenleving. Daar leven we, daar trouwen, rouwen we, voeden we de kinderen op. Daar wordt geleefd en leeft het! In lokale gemeenschappen zit veel kracht om goed samen te leven. Tegelijkertijd, heeft de samenleving goede bestuurders nodig die het algemeen, publiek belang dienen. Verstandige dingen doen en waar nodig kloeke, ferme besluiten durven te nemen. Niet makkelijk. Maar een land, provincie of gemeente bestuur je niet door op de hurken te zitten, maar door te gaan staan met een rechte rug. Daar is die juiste koers, een moreel kompas, hard bij nodig. Niet om mensen te verlammen met regels en procedures, maar juist om te helpen richting te geven. 

Over golven en ‘emocratie’                                                                                    

De honger naar verhalen bestaat. Zo sprak diezelfde ochtend in het Schaffelaartheater een andere gastspreker, oud-Commissaris van de Koning van Zuid-Holland, Jaap Smit. Kern van zijn verhaal: het ontbreekt ons aan een gemeenschappelijk verhaal en een moreel kompas om koers te houden. Concentreren we ons onderweg op elke golf die we tegenkomen of blijven we gericht op de bestemming waar we naartoe willen? Dat vraagt om een gesprek over hoe we samenleven. Een vraag die Jaap Smit daarbij stelde: ‘heffen we niet te vaak en te snel ons vingertje’? Gelijk krijgen staat tegenwoordig bijna gelijk aan gelijk nemen, zo sprak hij. ‘Wij worden het niet met elkaar eens’, klinkt er dan en dat is dat. Leven we in een democratie of in een ‘emocratie’ (een samenlevingsvorm waar (de eigen) emoties centraal staan)? En als vooral eigen emoties de overhand hebben, hoe weten we elkaar dan nog te vinden? 

Vreedzaam samenleven

Dit roept de vervolgvraag op hoe we ondanks verschillen - die er altijd zullen zijn – met elkaar respectvol samenleven. Hoe we -waar mogelijk- bruggen blijven slaan. Mag je bijvoorbeeld alles zeggen wat je denkt of vindt, ook als die mening beledigend voor de ander is? Of is het beter om eerst na te denken welk doel jouw mening dient of wat jouw opvatting voor een ander zou kunnen betekenen. Gaat het alleen om mijn ‘ik’ of is het in ons aller belang? Lang niet altijd eenvoudig om het goede te kiezen. Is er ook ruimte om fouten te maken en die te erkennen? Welke woorden maken een nieuw begin mogelijk en dragen bij aan vreedzaam samenleven? Of zoals Jaap Smit betoogde: ‘Wat is er mis met woorden als vergeving, genade en berouw hebben?’ Ik hoor ze niet meer zo vaak, u wel?

Mensgericht, mildheid en meedoen

Hoe blijven we als gedoe, spanningen of ellende de kop opsteken in verbinding met elkaar? Dat vraagt iets van ons allemaal. Ik dacht, wellicht bieden drie ‘M’s’ ons handvatten. Als een ezelsbruggetje. De eerste M staat voor Mensgericht. Laten we proberen de ander, ook de ‘onbekende ander’, als mens blijven zien. Daarnaast, een beetje meer Mildheid, een scheutje vriendelijkheid. In plaats van afstand scheppende hardheid. En tot slot, Meedoen; laten we dat doen. Niet aan de kant staan, maar proberen verschil te maken. Zoals de Joodse rabbijn Jonathan Sacks eens zei over het leven: ‘Leven is geroepen worden tot verantwoordelijkheid’. Actief burgerschap dus. Wat houd je tegen?

Exclusief voor jezelf

We gaan de Stille Week voor Pasen in. Genoeg te overdenken. Welk doel dient een uitgesproken mening? Sla ik een brug of vergroot ik de kloof? Durf je je uitgesproken mening exclusief voor jezelf te houden? En als je wel van je laat horen, welke woorden gebruik je dan? Dat doet me denken aan een uitspraak op een poster van Loesje waarmee ik wil afsluiten: “Zeggen wat je denkt, kan ook iets aardigs zijn.” Misschien dat we in dit kleine stukje Nederland, hier in Barneveld, ons beste beentje voor kunnen zetten. Alvast goede Pasen toegewenst! 

Reageren? Mail naar j.vandertak@barneveld.nl